ANNA MIKICIUK

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Nazwy terenowe na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim na przykładzie materiału z gminy Rossosz.

Key words: onomastics, Polish-East Slavonic borderland, place names.

Słowa kluczowe: onomastyka, pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie, nazwy terenowe.

Wprowadzenie

            Mikrotoponimia jest to dział toponimii zajmujący się nazwami takich obiektów, jak nazwy własne pól, łąk, lasów, dołów, wzniesień itp.[1] W niniejszej pracy do grupy mikrotoponimów[2] zostaną włączone nazwy części wsi i przysiółków (ojkonimy), ponieważ w swojej strukturze i semantyce nie różnią się one od nazw terenowych. W artykule mikrotoponim będzie definiowany jako wyraz bądź grupa wyrazów, który w pewnej wspólnocie komunikacyjnej upowszechnił się na tyle, że ma zdolność określania terenu, często nie tracąc swojego pierwotnego znaczenia.[3]

            Nazwy terenowe zawierają w sobie treści świadczące o sposobie postrzegania otaczającej rzeczywistości przez lokalną społeczność. Przekazują informacje dotyczące ukształtowania terenu, flory, fauny oraz faktów historycznych, a także przynależności i stosunków narodowościowych. Swoistą cechą mikrotoponimów jest wąski obszar funkcjonowania. Najczęściej nazwy terenowe używane są przez społeczność danej wsi, a nie rzadko przez pojedyncze rodziny, czasem zasięg funkcjonowania rozszerza się na  teren całej gminy. Mikrotoponimy tworzone są spontanicznie, w wyniku czego część z nich charakteryzuje się mała stabilnością.[4]

            W mikrotoponimach, szczególnie tych funkcjonujących na pograniczach językowo-kulturowych w widoczny sposób przenikają się wpływy różnych języków, w tym przypadku języka polskiego i języka ukraińskiego, jak również kultury materialnej i duchowej. Elementy te są głównie obecne na poziomie fonetycznym i semantycznym rzadziej w morfologii. Michał Łesiów rolę nazw terenowych określa w następujący sposób:

            Terenowe nazwy własne są materiałem poznawczym, zwierciadłem, w którym odbija się życie i działalność człowieka, historia terenu, jego ukształtowanie, fauna, flora, stosunki społeczne itp. (…) na terenie Lubelszczyzny są również świadectwem wzajemnego oddziaływania na siebie dwóch języków słowiańskich – polskiego i ukraińskiego.[5]

            Pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie w przedstawionym artykule będzie rozumiane jak polsko-ukraińskie pogranicze etniczne, które zostało uwarunkowane historycznie co wiąże się z pierwotnym polsko-ruskim osadnictwem.[6]

            Celem niniejszego artykułu jest wskazanie charakterystycznych typów semantycznych oraz modeli strukturalnych występujących w nazwach terenowych na badanym obszarze. Pozwoli na to szczegółowa analiza semantyczna i strukturalna materiału mikrotoponimicznego. Wskazanie cech wschodniosłowiańskich wskaże w jakim stopniu zachowały się wpływy gwary ukraińskiej. Jest to istotne szczególnie w sytuacji, kiedy współcześnie ludność gminy posługuje się językiem polskim.[7]

            Bazę źródłową stanowi materiał mikrotoponimiczny zebrany przez autorkę w 2012 roku w 6 miejscowościach omawianej gminy[8]. Badania terenowe opierały się na bezpośredniej rozmowie z ludnością miejscową. Wszyscy informatorzy byli autochtonami posługującymi się gwarowym językiem polskim. Grupę respondentów stanowiły osoby głównie starszego pokolenia. Dodatkowym źródłem informacji były mapy topograficzne udostępnione przez Urząd Gminy.

            Należy dodać, że na wskazanym obszarze były prowadzone badania onomastyczne. W latach 1954-1960 na zlecenie Komisji Ustalania Nazw Miejscowych i Obiektów Fizjograficznych Urzędu Rady Ministrów gromadzono geograficzne nazwy własne.[9]

Rozdział 1

Ogólna charakterystyka gminy Rossosz.

            Gmina Rossosz jest jedną z 17 gmin powiatu bialskiego, który znajduje się w północnej części Województwa Lubelskiego. Rossosz jest jedną z najmniejszych gmin w Polsce, zajmuje obszar około 76 km². Składa się z sześciu miejscowości: Rossosz, Romaszki, Kożanówka, Mokre, Bordziłówka, Musiejówka. W aspekcie geograficznym gmina Rossosz położona jest w makroregionie Zachodniego Polesia inaczej zwanego Polesie Lubelskie, Podlaskie Polesie. Gmina ma charakter głównie rolniczy. Obszar ten charakteryzuje się mało urodzajnymi ziemiami i dużą ilością bagien, łąk i lasów. Cechy te spowodowały, że krajobraz Polesia jest w niewielkim stopniu przekształcony przez człowieka, co z pewnością wpływa na zachowanie się bogatej warstwy nazewniczej.

            Historycznie osada Rossosz była usytuowana na granicy Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego, co potwierdza pograniczny charakter przedstawionego obszaru. Przez Rossosz przebiegał szlak handlowy z Wilna do Krakowa, który sprzyjał przenikaniu się wpływów różnych kultur, języków. Wyrazisty podział na greko-katolików, katolików i żydów pod koniec XIX wieku (w 1861 roku parafia Rossosz liczyła 1009 osób obrządku rzymsko-katolickiego, 4630 osób obrządku greko-katolickiego oraz 270 żydów[10]) wskazuje na społeczne współżycie różnych grup etnicznych.[11]

Rozdział 2

Analiza

            Głównym założeniem pracy jest analiza semantyczna i strukturalna materiału nazewniczego, która pozwoli wskazać jakie typy nazw są najbardziej produktywne na badanym obszarze. Badanie pozwoli określić najbardziej charakterystyczne modele nazewnicze w zakresie semantycznym i strukturalnym, które występują na terenie gminy Rossosz. Wskazanie cech wschodniosłowiańskich pozwoli ustalić charakter i liczebność nazw będących reliktem czasów współistnienia dwu  głównych żywiołów etnicznych – polskiego i ukraińskiego. Ilość zebranego materiału nazewniczego pozwoliła na kompleksową analizę.

            W pracy wykorzystano klasyfikację semantyczną Witolda Taszyckiego[12], która została poszerzona o założenia H. Borka, który wyodrębnił grupę nazw relacyjnych wywodzących się bezpośrednio z istniejących już nazw geograficznych[13]. Podział formalny został oparty na  klasyfikacji strukturalnej Stanisława Rosponda[14].

            Istotną kwestią, na którą należy zwrócić uwagę jest problem określenia granicy między nazwą pospolitą a nazwą własną. Szczególnie jest to ważne w badaniach nad mikrotoponimią, ponieważ wiele nazw jest bezpośrednio przeniesionych z warstwy apelatywnej. Granica ta jest bardzo niejasna, dlatego onomaści przyjęli istnienie tzw. klasy przejściowej onimów.[15] W niniejszej pracy przyjęto zasadę włączania do kategorii proprialnej jednostki, które są w procesie stabilizowania się nazwy w systemie onimicznym

             Jako uzupełnienie analizy na końcu artykułu zamieszczono dodatek w postaci słownika omawianych nazw terenowych, w którym zawarty jest pełny opis  mikrotoponimów, z określeniem charakteru obiektu, miejscowości w której się znajduje, podstawy semantycznej i budowy strukturalnej.      

            Na obszarze gminy Rossosz, wydobyto i zapisano 122 nazwy terenowe. Są to głównie nazwy pól (27), nazwy łąk (19), części wsi (19), lasów (16), w dalszej kolejności są to nazwy, które określają więcej niż jeden obiekt, są to nazwy pól i łąk, lasów i łąk itd.

            W klasyfikacji semantycznej wyróżniono następujące kategorie: nazwy topograficzne, nazwy dzierżawcze, nazwy kulturowe, nazwy dwuznaczne, nazwy relacyjne i nazwy niejasne.

            Nazwy topograficzne stanowią ponad połowę omawianego materiału (59 nazw), do najliczniejszych należą nazwy pochodzące od wyrazów pospolitych określających obiekty lądowe: Berwy, Góra, Hrud, Łan, Łan, Łan, Romaszki Kolonia, Korczejama, Uroczysko, Wielkie Błota, Zacisze, Zagumienie,  Zagumienna Droga. Następną grupę zajmują nazwy o charakterze lokalizującym obiekt są to Nadpolubicka, Nadrososka, Nadworoniecka, Podlasem, Podolszyna, Przedmoście, Za Cmentarzem, Zabaszta, Zabrzezina, Zagroble, Zakorpowiczka, Zamoście, Zaochoże,. Kolejną kategorią nazw topograficznych są nazwy bezpośrednio charakteryzujące obiekty: Długie, Dołżnie, Duży Karpowiczkąt, Kątek, Klin, Klin, Koniec, Kucik, Sumierz, Szerokie, Zadnia, Żar. Dość dużą frekwencję mają nazwy  pochodzące od nazw  zwierząt: Bocion, Czerepacha, Kaczy Kąt, Lisowe, Świstaki, Zającowo, Żabce, Żabiec, Żurawel. Kolejną grupą są nazwy odnoszące się do charakterystyki podłoża: Midna, Rudka, Skupa, Siniocha. Nazwy określające bazę wodną: Bagno, Bagno, Rzeczka, Uryn. Nazwy od określeń charakteryzujących obiekty metaforycznie: Widły, Łysa Góra, Bagien Toporzyski. Następnie określające nazwy roślin: Łoza, Berezochoża oraz jedna nazwa pochodząca od wyrazu dźwiękonaśladowczego: Szelest.

            Kolejną wg frekwencji kategorią semantyczną nazw terenowych są nazwy dzierżawcze (26 nazw), których podstawę stanowią nazwy osobowe, byłych lub aktualnych właścicieli danego obiektu. Będą to takie nazwy jak: Bagno Krutałowe, Bagno Witolowe, Bebki,  Bychanie, Chominne, Czerwcowe, Gryniowe, Hruskowe, Języczkowe, Kolekoszczyzna, Kolesiakowe, Korszynowe, Kosikowe, Księdzowe, Kulikowszczyzna Maćkowe, Natockie, Olesiejkowe, Podlesiakowe, Puzałowe, Siejkowe, Sieroteckie, Sowinne, Szyrowe, Wawryniowe Bagna Zaniuszczyna. Nazwy osobowe zarówno nazwiska jak i przezwiska będące podstawą semantyczną nazwy terenowej podane zostały w słowniku. Niektóre, mikrotoponimy zostały włączone do nazw dzierżawczych nie mając potwierdzenia istnienia danego antroponimu w słownikach, dotyczy to form przezwiskowych. Podstawą do włączenia ich do grupy nazw dzierżawczych był formant dzierżawczy, oraz podstawa semantyczna apelatywna mogąca stanowić podstawę do uformowania się przezwiska. W niektórych wypadkach nazwa została umieszczona w kategorii nazw dwuznacznych.

            Nazwy kulturowe związane są ze sferą działalności człowieka i określają wytwory kultury materialnej i duchowej. Pierwszą grupą są nazwy nawiązujące do kultury rolnej: Dwukośna, Wygon, Wygon. Następnie nazwy kulturowe związane z obiektami kultury materialnej: Pryma, Rynek. Nazwy charakteryzujące stosunki prawno-własnościowe: Osobiste, Ostatni Dział, Średni Dział. Nazwy mówiące o pozyskiwaniu ziemi pod uprawę: Prosik. Nazwy pamiątkowe Mogiłki, Pieczyska.

            W kategorii nazw relacyjnych znalazły się nazwy pochodzące od istniejących już nazw terenowych  (11 nazw). Najliczniejszą grupę stanowią nazwy dyferencyjne czyli lokalizujące obiekt w stosunku do innego obiektu: Mały Karpowiczkąt, Podberwy, Zadługie, Zagóra, Załoza, Zaskupa, Zazadnia, Żarek. Następnie nazwy ponowione wynikające ze zmiany zakresu nazwy: Aleksandówka, Bronisławówka, oraz nazwa przeniesione Zaolzie.

            Dość liczną grupę nazw stanowią nazwy niejasne (11 nazw): Karaczony, Kukuryki, Myszczyzna, Prosty Wiesz, Radecznica[16], Rochuska, Sachocin, Sączyszyn, Zabitnik, Zutycze, Żużawka. Niestety nie udało się wyjaśnić i wskazać na prawdopodobną semantyczną podstawę wymienionych wyżej nazw. Wyniki poszukiwań wydawały się zbyt odległe więc, nazwy te zostały umieszczone w grupie nazw niejasnych.

            W kategorii nazw dwuznacznych znalazły się nazwy: Kaczynne, Kotelewina, Maślanka. Biorąc pod uwagę ich apelatywną podstawę semantyczną, mogą one odnosić się zarówno do nazw topograficznych, ale również do przezwiskowych form dzierżawczych.

            Analiza strukturalna oparta została na kategoriach nazw prymarnych, sekundarnych, komponowanych i nazwach niejasnych, które ze względu na niejasną motywację semantyczną nie mogą być analizowane w aspekcie strukturalnym. Dodatkowo do grupy nazw komponowanych włączono nazwy będące wyrażeniami przyimkowymi wg założeń H. Górnowicza.[17]

Nazwy prymarne (46 nazw)

            Do klasy tej zostały włączone nazwy, które weszły do systemu proprialnego w postaci gotowych form apelatywnych rzeczownikowych, przymiotnikowych oraz czasownikowych, które pochodzą od wyrazów prostych i rozbudowanych słowotwórczo[18]. W grupie nazw odrzeczownikowych w liczbie pojedynczej znalazły się: Aleksandrówka, Bagno, Bagno, Bocion, Czerepacha, Góra, Hrud, Kątek, Klin, Klin, Koniec, Kucik, Łan, Łan, Łan, Łoza, Maślanka, Prosik, Pryma, Rudka, Rynek, Rzeczka, Sumierz, Szelest, Uroczysko, Uryn, Widły, Wygon, Wygon, Zacisze, Zagumienie, Zaolzie, Żar, Żurawel. W liczbie mnogiej: Berwy, Mogiłki, Pieczyska, Świstaki.

            Eliptyczne nazwy przymiotnikowe: Długie, Dołżnie, Midna, Osobiste, Skupa, Szerokie, Zadnia.

            Od nazwy osobowej w dopełniaczu liczby pojedynczej: Bebki.

            Nazwy sekundarne (48 nazw).

            Głównym kryterium włączenia danego mikrotoponimu do nazw sekundarnych było to, że zostały one utworzone za pomocą formantów toponimizujących, do tej klasy włączono także przymiotniki odrzeczownikowe.[19] Nazwy sekundarne zostały podzielone na takie podgrupy: nazwy prefiksalno-sufiksalne, nazwy prefiksalne i nazwy sufiksalne.

Nazwy sufiksalne.

            Najliczniejszą grupą nazw sekundarnych są mikrotoponimy sufiksalne. Najbardziej produktywnym formantem słowotwórczym jest przymiotnikowy sufiks -owe.

            -owe: Czerwcowe, Gryniowe, Hruskowe, Języczkowe, Kolesiakowe, Korszynowe, Kosikowe, Księdzowe, Lisowe, Maćkowe, Olesiejkowe, Podlesiakowe, Puzałowe, Siejkowe, Szyrowe

            -(n)ne: Chominne, Kaczynne, Sowinne

            -'e: Natockie, Sieroteckie

            -szczyzna:  Kolekoszczyzna, Kulikowszczyzna

            -szczyna: Zaniuszczyna

            -ocha: Siniocha

            -owo: Zającowo

            -e: Żabce

            -'ec: Żabiec,

            -anie: Bychanie

            -ina:  Kotelewina

            -ka: Bronisławówka

            -ek: Żarek

Nazwy prefiksalne.

            W grupie tej znalazły się nazwy powstałe na skutek substantywizacji wyrażenia przyimkowego w formę syntetyczną. Proces ten jest typowy dla nazw terenowych, ponieważ powoduje uproszczenie wyrażenia przyimkowego do formy jednoelementowej.

            za-: Zabaszta, Zabrzezina, Zadługie, Zagóra, Załoza, Zaskupa, Zazadnia.

            nad-: Nadpolubicka, Nadrososka, Nadworoniecka

            pod-: Podberwy, Podlasem, Podolszyna

Nazwy prefiksalno-sufiksalne.

            Tu również znajdują się mikrotoponimy pierwotnie będące wyrażeniami przyimkowymi.

            przed-, -'e: Przedmoście

            za-, 'e: Zamoście, Zagroble, Zaochoże

Nazwy komponowane (17 nazw).

            W nazwach komponowanych wyróżniono zestawienia i złożenia

-        zestawienia

rzeczownik + przymiotnik: Bagien Toporzyski

przymiotnik + rzeczownik: Kaczy Kąt, Łysa Góra, Ostatni Dział, Średni Dział, Wielkie Błota, Zagumienna Droga,

rzeczownik + rzeczownik: Romaszki Kolonia

rzeczownik + przymiotnik dzierżawczy: Bagno Krutałowe, Bagno Witolowe,

przymiotnik dzierżawczy + rzeczownik: Wawryniowe Bagna

wyrażenie przyimkowe: Za Cmentarzem.

-        złożenia:

Berezochoża, Korczejama,  Dwukośna

-        podwójna formuła wyrażenia, połączenie zestawienia ze złożeniem: Duży Karpowiczkąt, Mały Karpowiczkąt.

Nazwy niejasne (11 nazw): Karaczony, Kukuryki, Myszczyzna, Prosty Wiesz, Radecznica, Rochuska, Sachocin, Sączyszyn, Zutycze, Żużawka, Zabitnik.

Cechy wschodniosłowiańskie.

            Teren południowego Podlasia, jak już zostało wspomniane we wstępie zamieszkiwała ludność polska i ruska posługująca się językiem polskim i gwarą ukraińską. W wyniku interferencji etnicznych i językowych, niektóre cechy gwary ukraińskiej utrwaliły się w nazewnictwie terenowym szczególnie w warstwie leksykalnej i fonetycznej.[20]

            Na poziomie leksykalnym zachowały się nazwy pochodzące bezpośrednio z ukraińskich apelatywów w tym gwarowych form, w których poprzez zmianę funkcji określonego apelatywu dokonała się onimizacja i przeszły one do kategorii nazw własnych.[21]

Berwy – 'pieńki'; Hrud – 'grąd'; Midna – 'miedziana'; Prosik -'oczyszczony z drzew wąski pas ziemi w lesie, który stanowi granicę lub jest drogą'; Skupa – 'skąpa'; Sumierz – 'mieszanina'; Czerepacha – 'żółw'; Żurawel – 'żuraw'

            Na poziomie fonetycznym również zachowało się wiele nazw posiadających wyraźne cechy wschodniosłowiańskie. Będę to m.in.:

1. Rozwój dawnych połączeń TerT, w , TereT czyli pełnogłos:

            TerT > TereT: Berezochoża, Czerepacha

1. Przejście dawnego ĕ (jać) w i: Midna
2. Przejście dawnego ǫ w u: Hrud, Skupa.
3. Zachowanie w wymowie ukraińskiej głoski dźwięcznej i szczelinowej h: Hrud

Poziom słowotwórczy:

            Na wschodniosłowiańskim materiale mikrotoponimicznym większa część nazw zbudowana jest za pomocą prefiksów i sufiksów: między innymi znalazły się w tej grupie takie nazwy jak:

Zaskupa – nazwa z prefiksem za- i ukraińskim przymiotnikiem скупий 'skąpy'. Nastąpiła tu substantywizacja wyrażenia przyimkowego oznaczającego łąki za obiektem o nazwie Skupa w formę Zaskupa.

Kotelewina – nazwa z sufiksem -ina i podstawą od ukraińskiego rzeczownika котел 'kocioł', lub formy przezwiskowej formant ten pełni funkcję głównie dzierżawczą[22]

Zaniuszczyna – nazwa z sufiksem -szczyna, sufiks ten jest wschodniosłowiańskim odpowiednikiem polskiego sufiksu -szczyzna i pełni funkcję dzierżawczą.

Podsumowanie

            Celem pracy była kompleksowa semantyczna i strukturalna analiza materiału mikrotoponimicznego z obszaru gminy Rossosz oraz wskazanie cech wschodniosłowiańskich. Analizie poddano 122 mikrotoponimy. Analiza semantyczna wykazała, że najbardziej produktywną grupą są nazwy topograficzne (60 nazw), które głównie pochodzą od nazw określających obiekty lądowe, oraz bezpośrednio charakteryzują obiekt, również zawierają nazwy zwierząt i roślin. Znaczna część nazw topograficznych pełni funkcję lokalizującą. Następnym typem są nazwy dzierżawcze (22 nazwy) pochodzące od nazw osobowych tj, od nazwisk, ale również i od przezwisk byłych właścicieli obiektów. Kolejne są nazwy kulturowe (12 nazw), które odnoszą się do wytworów działalności człowieka materialnej i duchowej. Wydobyto również 11 nazw relacyjnych pochodzących od innych nazw miejscowych oraz 3 nazwy dwuznaczne. W kategorii nazw niejasnych znalazło się 11 mikrotoponimów.

            Analiza strukturalna przedstawia się następująco, w grupie nazw prymarnych znalazło się 46 nazw terenowych pochodzących najczęściej od rzeczownikowych i przymiotnikowych form apelatywnych. Nazwy sekundarne są najliczniejszą grupą w podziale strukturalnym (48 nazw), w tej kategorii najbardziej produktywne są nazwy sufiksalne, w których na pierwszym miejscu są nazwy z sufiksem dzierżawczym -owe, następnie po dwa poświadczenia mają nazwy z sufiksem -ne, -'e oraz -szczyzna, kolejne są to jednostkowe przykłady. W kategorii nazw prefiksalnych znalazło się 13 nazw, które pochodzą od pierwotnych wyrażeń przyimkowych

            Nazwy komponowane są najmniej liczną grupą (17 nazw), w której wyróżniono zestawienia, złożenia oraz pojawiły się dwie nazwy wskazujące na połączenie zestawienia ze złożeniem. Są to nazwy dwu składnikowe, w których drugi komponent jest złożeniem nazwy osobowej z apelatywem (Duży Karpowiczkąt, Mały Karpowiczkąt)

            Cechy wschodniosłowiańskie zachowały w 12 nazwach, gównie w warstwie leksykalnej onimów oraz w jednostkowych przypadkach na poziomie fonetycznym i słowotwórczym.  Chodź zachowało się niewiele nazw pierwotnie wschodniosłowiańskich to wskazują one na pewną stabilność nazw terenowych.

Dodatek

Słownik mikrotoponimów gminy Rossosz.

Analizowany materiał toponomastyczny został ułożony w formie słownika. Hasło słownikowe składa się z następujących części: 1. nazwa terenowa; 2. rodzaj obiektu; 3. miejscowość, w której znajduje się obiekt; 3. określenie klasyfikacyjne; 4. semantyka i struktura nazwy; 5. motywacja podana przez informatora, lub prawdopodobna motywacja.

ALEKSANDRÓWKA – część wsi; w. Romaszki; n. relacyjna; od n. miejscowej Aleksandrówka [SGKP IX 732]; w przeszłości w miejscu tym znajdował się folwark o nazwie Aleksandrówka.

BAGIEN TOPORZYSKI – łąki, bagna; w. Mokre; n. topograficzna; zest. formy rzecz. bagno z przym. formą rzecz. toporzysko 'rękojeść siekiery' [SEB 537, SGP V 411]; miejsce podmokłe, które prawdopodobnie w przeszłości zostało wykarczowane. 

BAGNO – bagno; w. Romaszki; n. topograficzna; n. równa ap. bagno; miejsce podmokłe.

BAGNO – zarośla; w. Kożanówka; n. topograficzna; n. równa ap. bagno; miejsce podmokłe, porośnięte krzakami.

BAGNO KRUTAŁOWE – bagno; w. Kożanówka; n. dzierżawcza; zest. ap. bagno i n. os. Krutał z suf. przym. -owe; miejsce podmokłe, której prawdopodobnie właścicielem była osoba o imieniu lub przezwisku Krutał.

BAGNO WITOLOWE – bagno; w. Kożanówka; n. dzierżawcza; zest. ap. bagno i n. os. Witol z suf. przym. -owe; miejsce podmokłe, którego właścicielem prawdopodobnie była osoba o imieniu Witol (od n. os. Witold).

BEBKI – pola; w. Romaszki; n. dzierżawcza; od n. os. Bebko[23] [SNCZ, 16]; prawdopodobnie właścicielem działki była osoba o nazwisku Bebko.

BEREZOCHOŻA – łąki; w. Mokre; n. topograficzna; złożenie formy ukr. ap. береза 'brzoza' i ochoża 'miejsce trudno dostępne'[24]; w przeszłości miejsce trudno dostępne w okolicy którego rosły brzozy.

BERWY – las; w. Kożanówka; n. topograficzna; pl. forma gwar. ukr. ap. берва '1. pień drzewa; 2. kładka przez rzeczkę' [SZPH I 14];  prawdopodobnie w lesie tym było wiele drzew, lub było to miejsce podmokłe i aby przez nie przejść rozkładano pnie drzew na podmokłym podłożu.

BOCION – pola; w. Romaszki; n. topograficzna; n. od rzecz. bocian z alternacją a:o; miejsce położone nad rzeką, gdzie często żerują bociany.

BRONISŁAWÓWKA – pola; w. Romaszki; n. ponowiona; od n. miejscowej Bronisławów [SGKP IX 732] z suf. -ka;  w przeszłości w tym miejscu znajdował się folwark Bronisławów.

BYCHANIE – pola, łąki; w. Kożanówka; n. dzierżawcza; od n. os. Bych (Bych – Zbych), z suf. -anie; prawdopodobnie właścicielem działki była osoba o imieniu Bych.

CHOMINNE – część wsi; w. Musiejówka; n. dzierżawcza; od n. os. Chomin [SNWU II 103], z suf. -ne; prawdopodobnie właścicielem tej ziemi była osoba o nazwisku Chomin.

CZEREPACHA – las, łąki; w. Kożanówka; n. topograficzna; od ukr. ap. черепаха 'żółw';  miejsce, w którym w przeszłości występowały żółwie.

CZERWCOWE – pola, łąki; w. Kożanówka; n. dzierżawcza; od n. os. Czerwiec [SNWU II 287] z suf. -owe; prawdopodobnie właścicielem tej ziemi była osoba o nazwisku Czerwiec.

DŁUGIE – pola, łąki; w. Romaszki; n. topograficzna; od przym. długi; działki tego obiektu są długie.

DOŁŻNIE – pola; w. Romaszki; n. topograficzna; prawdopodobnie pochodzi ukr. przym. долгий 'długi', z alternacją g:ż; działki te są wyjątkowo długie.

DUŻY KARPOWICZKĄT – łąka, las; w. Mokre; n. topograficzna; zest. przym. duży oraz zrost n. os. Karpowicz [SNWU IV 512] i rzecz. kąt; działka prawdopodobnie należała do osoby o nazwisku Karpowicz i stanowiła swoim kształtem formę kąta.

DWUKOŚNA – łąka; w. Romaszki; n. kulturowa; zrost liczebnika dwa i formy czasownika kosić; łąka ta była koszona dwa razy w roku.

GÓRA – las; w. Rossosz; n. topograficzna; równa ap. góra; obiekt położony jest na wzniesieniu.

GRYNIOWE – łąki; w. Rossosz; n. dzierżawcza; od n. os. Gryń [SNWU III 552] z przym. suf. -owe; właścicielem tej działki była osoba o nazwisku Gryń.

HRUD – pola, łąki; w. Kożanówka; n. topograficzna; od ukr. gw. ap. груд 'grąd – 1. las rosnący na gruncie położonym wyżej, suchym; 2. gw. miejsce suche wysoko położone wśród łąk błotnistych' [SDOR I 1294]; wzniesienie, które w przeszłości otaczały podmokłe tereny.

HRUSKOWE – pola; w. Kożanówka; n. dzierżawcza; od n. os. Hruszko [SNWU IV 173], Gruszko [SNWU III 539] z alternacją š:s i suf. -owe; prawdopodobnie właścicielem działki była osoba o nazwisku lub przezwisku Hruszko lub Gruszko.

JĘZYCZKOWE – pole; w. Romaszki; n. dzierżawcza; od n. os. Języczek z suf. -owe;  prawdopodobnie właścicielem tej ziemi była osoba o przezwisku Języczek.

KACZY KĄT – część wsi, pola; w. Romaszki; n. topograficzna; zest. przymiotnika kaczy i rzecz. kąt; miejsce podmokłe położone nad rzeką, w którym żyły kaczki.

KACZYNNE – pola; w. Musiejówka: n. dwuznaczna; może pochodzić od przym. forma rzecz. kaczka z suf. -ne, lub n. os. Kaczyn;  miejsce podmokłe prawdopodobnie żyły tam kaczki, lub ziemia ta należała do osoby o nazwisku lub przezwisku Kaczyn.

KAMIEŃ – część wsi; w. Mokre;  n. topograficzna; równa ap. kamień; wg przekazów informatorów w miejscu tym znajduje się wielki płaski kamień.

KARACZONY – część wsi; w. Rossosz; n. niejasna.

KĄTEK – część wsi; w. Rossosz;  n. topograficzna; od zdr. formy rzecz. kąt; miejsce położone przy granicy wsi w formie kąta.

KLIN – pola; w. Romaszki; n. topograficzna; równa ap. klin; działka ta ma kształt trójkąta, klina.

KLIN – pole; Kożanówka; n. topograficzna; równa ap. klin; patrz wyżej.  

KOLEKOSZCZYZNA – łąki, las; w. Bordziłówka; n. dzierżawcza; od n. os. Kolek [SNWU V 71] z suf. -szczyzna; właścicielem tej ziemi była osoba o nazwisku Kolek.

KOLESIAKOWE – las; w. Bordziłówka; n. dzierżawcza; od n. os. Kolesiak [SNWU V 71] z suf. -owe;  właścicielem tej ziemi była osoba o nazwisku Kolesiak.

KONIEC – pola; w. Rossosz; n. topograficzna; równa ap. koniec; obiekt ten położony jest na końcu wsi.

KORCZEJAMA- łąki; w. Musiejówka; n. topograficzna; zrost formy ukr. ap. корч 'krzaki, lub pień wykarczowany z korzeniami' [WTSUM 457] i ap. jama; miejsce w kształcie niecki, porosłe krzakami.

KORSZYNOWE – pola; w. Musiejówka; n. dzierżawcza; od n. os. Korszun [SNWU V 169] z suf. -owe;  właścicielem tej ziemi była osoba o nazwisku Korszun.

KOSIKOWE – pola; w. Rossosz; n. dzierżawcza; od n. os. Kosik [SNWU V 184] z suf. -owe;  właścicielem tej ziemi była osoba o nazwisku Kosik.

KOTELEWINA – pola, łąki; w. Musiejówka; n. dwuznaczna; od ukr. rzecz.  котел 'kocioł' z suf. -ina lub od n. os. Kotel; obiekt ten jest w kształcie okrągłego zagłębienia, podobnego do kotła.

KSIĘDZOWE – pola, łąki; w. Rossosz; n. dzierżawcza; przym. forma rzecz. ksiądz z suf. -owe;  ziemia ta należała w przeszłości do parafii.

KUCIK – pola; w. Romaszki; n. topograficzna; zdr. forma ukr. rzecz. кут 'kąt' z alternacją t:c suf. -ik; obiekt położony między innymi polami, który tworzy formę kąta.

KUKURYKI – pola;w. Romaszki. n. niejasna.

KULIKOWSZCZYZNA – las; w. Bordziłówka; n. dzierżawcza; od n. os. Kulik lub Kulikowski [SNWU V 406-407] z suf. -szczyzna; właścicielem tego lasu była osoba o nazwisku Kulik lub Kulikowski.

LISOWE – pola, łąki; w. Romaszki; n. topograficzna; od rzecz. lis z suf. -owe;  miejsce, w którym żyło wiele lisów.

ŁAN – las; w. Mokre; n. topograficzna; równa ap. łan; w miejscu tym znajdowało się kiedyś pole uprawne.

ŁAN – łąki, las; w. Bordziłówka; n. topograficzna; równa ap. łan;  patrz wyżej.

ŁAN – pola; w. Romaszki; n. topograficzna; równa ap. łan; pola na jakich uprawiano głównie zboże.

ŁOZA– łąki; w. Musiejówka; n. topograficzna; równa ap. łoza 'wierzba szara lub zarośla wierzbowe' [SJP II 509]; miejsce o podmokłym gruncie gdzie rosły wierzby.

ŁYSA GÓRA – pola, część wsi, las; w. Mokre; n. topograficzna; zest. przym. łysa i rzecz. góra; miejsce to znajduje się na wzniesieniu, które w przeszłości nie było porośnięte drzewami.

MAĆKOWE – łąki, las; w. Bordziłówka;  n. dzierżawcza; od n. os. Maciek z suf. -owe; właścicielem tej ziemi był gospodarz o imieniu Maciek.

MAŁY KARPOWICZKĄT – łąki, las; w. Mokre; n. relacyjna; zest. przym. mały oraz zrostu n. os. Karpowicz i rzecz. kąt;  obiekt ten położony jest obok miejsca zwanego Duży Karpowiczkąt; Zob. Duży Karpowiczkąt.

MAŚLANKA – droga; w. Rossosz; n. dwuznaczna; od n. os. Maślanko [SNWU VI 236], lub od ap. maślanka; prawdopodobnie droga prowadząca w przeszłości do gospodarza o nazwisku lub przezwisku Maślanko.

MIDNA – łąki; w. Bordziłówka; n. topograficzna; od ukr. przym. мідний 'miedziany';  ziemia w tym miejscu ma kolor miedzi, jest czerwono-żółta.

MOGIŁKI – część lasu; w. Romaszki; n. kulturowa; pl. i zdr. forma ap. mogiła; w miejscu tym chowano osoby zmarłe na skutek epidemii hiszpanki w latach 1918-1919.

MYSZCZYZNA – łąki, las; w. Musiejówka; n. niejasna.

NADPOLUBICKA -  pola, część wsi; w. Romaszki; n. topograficzna; z pref. nad- i przym. formą n. m. Polubicze; obiekt położony w kierunku wsi Polubicze.

NADROSOSKA -  pola, część wsi; w. Romaszki; n. topograficzna; z pref. nad- i przym. formą n. m. Rossosz;  obiekt położony w kierunku wsi Rossosz.

NADWORONIECKA – pola, część wsi; w. Romaszki; n. topograficzna; z pref. nad- i przym. formą n. m. Woroniec; obiekt położony w kierunku wsi Woroniec.

NATOCKIE – łąki; w. Kożanówka; n. dzierżawcza; od n. os. Natocki z suf. -'e; prawdopodobnie właścicielem tej działki była osoba o nazwisku Natocki.

OLESIEJKOWE – łąki; w. Kożanówka; n. dzierżawcza; od n. os. Olesiejko [SNWU VII 57] z suf. -owe; właścicielem tej działki była osoba o nazwisku Olesiejko.

OSOBISTE – pola; w. Romaszki; n. kulturowa; przym. forma od czas. osobić 'przywłaszczyć' [SEB 384]; ziemia ta prawdopodobnie po reformie rolnej została komuś nadana.

OSTATNI DZIAŁ – pola; w. Romaszki; n. kulturowa; zest. przym. ostatni i rzecz. dział;  ziemia w tej części wsi była podzielona na działy, ta część była ostatnia.

PIECZYSKA – pola; w. Romaszki; n. kulturowa; równa gwar. ap. pieczysko  komin murowany sterczący po pogorzeli lub miejsce gdzie toją piece, kominy, piekarniki i szczątki tychże w domu spalonym lub rozebranym' [SGP IV 87]; prawdopodobnie w przeszłości ta część wsi spaliła się.

PODBERWY – część wsi; w. Kożanówka; n. relacyjna; z pref. pod- i mikrotoponimem  Berwy; ziemia znajdująca się w okolicach lasu zwanego Berwy.

PODLASEM – część wsi; w. Romaszki; n. topograficzna; z pref. pod- i rzecz. las; miejsce znajduje się bezpośrednio pod lasem.

PODLESIAKOWE – łąki, las; w. Bordziłówka; n. dzierżawcza; od n. os. Podlesiak z suf. -owe; prawdopodobnie właścicielem tej działki była osoba o nazwisku lub przezwisku Podlesiak.

PODOLSZYNA – łąki; w. Romaszki; n. topograficzna; z pref. pod- i rzecz. olszyna; obiekt ten znajduje się nad rzeką Muławą wzdłuż której rosły olszyny.

PROSIK – pola; w. Musiejówka; n. topograficzna; od ukr. rzecz. просік 'oczyszczony z drzew wąski pas ziemi w lesie, który stanowi granicę lub jest drogą' [WTSUM 986]

PROSTY WIESZ – pola; w. Musiejówka; n. niejasna.

PRYMA – część wsi; w. Rossosz; n. kulturowa; od ap. prymny, prymnie 'wzniośle, okazale, wystawnie' [SGP IV 358]; miejsce to znajduje się w miejscu w które kiedyś stanowiło centrum miejscowości i prawdopodobnie była to bogatsza część miejscowości. 

PRZEDMOŚCIE – pola, łąki; w. Kożanówka;  n. topograficzna; z pref. przed- i formą rzecz. most z suf. -'e; obiekt ten znajduje się przed mostem.

PUZAŁOWE – pola; w. Romaszki; n. dzierżawcza; od n. os. Puzał z suf. -owe;  prawdopodobnie nazwa pochodzi od nazwiska lub przezwiska właściciela.

RADECZNICA – las; w. Bordziłówka; n. niejasna.

ROCHUSKA – łąki; w. Kożanówka; n. niejasna.

ROMASZKI KOLONIA – część wsi; w. Romaszki; n. topograficzna; zest. n. miejscowej Romaszki i rzecz kolonia; miejsce oddalone od centrum wsi.

RUDKA – część wsi; w. Bordziłówka; n. topograficzna; równa ap. rudka 'małe, rudą pokryte miejsce, moczar' [SGP V 70]; miejsce podmokłe znajdujące się nieopodal rzeki.

RYNEK – część wsi; w. Rossosz; n. kulturowa; równa ap. rynek; w przeszłości miejsce to było centrum miejscowości.

RZECZKA – pola, łąki; w. Bordziłówka; n. topograficzna; od zdr. formy rzecz. rzeka;  miejsce położone w pobliżu rzeki.

SACHOCIN – las;w. Kożanówka; n. niejasna.

SĄCZYSZYN – łąka; w. Mokre; n. niejasna.

SIEJKOWE – las; w. Bordziłówka; n. dzierżawcza; od n. os. Siejko [SNWU VIII 391] z suf. -owe; prawdopodobnie właścicielem działki była osoba o nazwisku Siejko.

SIEROTECKIE – łąki; w. Romaszki; n. dzierżawcza; od n. os. Sierota [SNWU VIII 408,428] z suf. -'e; prawdopodobnie właścicielem tych działek była osoba o nazwisku Sierota.

SINIOCHA – pola, łąki; w. Bordziłówka; n. topograficzna; od formy przym. siny 'niebieski' [SGP V 131] z suf. -ocha; n. pochodzi od niebieskawego koloru gleby.

SKUPA – łąki; w. Bordziłówka; n. topograficzna; od ukr. przym. скупий 'skąpy'; ziemia ta była mało urodzajna i wydawała skąpe plony.

SOWINNE – część wsi; w. Mokre; n. dzierżawcza; od n. os. Sowin [SNWU VIII 587] z suf. -ne; prawdopodobnie właścicielem tej ziemi była osoba o nazwisku Sowin.

SUMIERZ – las; w. Musiejówka; n. topograficzna; od ukr. rzecz. суміш 'zbiór przedmiotów różnego rodzaju, mieszanina' [WTSUM 1215]; jest to mieszany liściasto-iglasty las.

SZELEST – część wsi; w. Rossosz; n. topograficzna; równa ap. szelest; prawdopodobnie nazwa pochodzi od tego, że w miejscu tym było wiele liściastych drzew, które szeleściły.

SZEROKIE – pola, łąki;  w. Romaszki; n. topograficzna; pl. forma przym. szeroki; działki ziemi w tym miejscu były wyjątkowo szerokie.

SZYROWE – pola; w. Mokre; n. dzierżawcza; od n. os. Szyr [SNWU IX 412] z suf. -owe; prawdopodobnie właścicielem tej ziemi była osoba o nazwisku Szyr.

ŚREDNI DZIAŁ - pola; w. Romaszki; n. topograficzna; zest. przym. średni i rzecz. dział; ziemia w tej części wsi była podzielona na działy, ta część była rozmieszczona między innymi działkami.

ŚWISTAKI – pola, łąki; w. Kożanówka; n. topograficzna; pl. forma ap. świstak; prawdopodobnie w tym miejscu żyły świstaki.

UROCZYSKO – łąki; w. Musiejówka; n. topograficzna; równa ap. uroczysko 'miejsce w polu, składające się z gruntu i łąk, dawniej zarosłe lasem' [SGP VI 37]

URYN – łąki; w. Kożanówka; n. topograficzna; od ap. uryna 'woda' [SJPL VI 167], z utratą wygłosowego a; w miejsce podmokłe w przeszłości często zalane wodą.

WAWRYNIOWE BAGNA – las; w. Bordziłówka; n. dzierżawcza; zest. n. os. Wawyn [TICH 109] lub Wawryniuk [SNWU X 122] z suf. -owe i pl. forma rzecz. bagno; miejsce podmokłe, właścicielem, którego była osoba o imieniu Wawryn lub nazwisku Wawryniuk

WIDŁY – las; w. Mokre; n. topograficzna; równa ap. widły; obiekt ten położony jest u zbiegu rzeki i rowu, kąt ten tworzy formę kształtem przypominającą widły.

WIELKIE BŁOTA – łąki; w. Bordziłówka; n. topograficzna; zest. pl. formy przym. wielki oraz pl. formy rzecz. błoto; miejsce podmokłe.

WYGON – droga;  w. Romaszki; n. kulturowa; równa ap. wygon '1. pastwisko wspólne dla całej wsi; 2. droga, którą pędzi się bydło na pastwisko' [SJP IV 591]; droga, którą wypędzano bydło na łąki położone nad rzeką.

WYGON – łąki; w. Kożanówka; n. kulturowa; równa ap. wygon, zob. wyżej; miejsce gdzie wypasano bydło.

ZA CMENTARZEM – pola; w. Rossosz; n. topograficzna; wyrażenie przyimkowe z przyimkiem za  i rzecz. cmentarz; miejsce położone na cmentarzem rzymskokatolickim.

ZABASZTA – część wsi; w. Rossosz; n. topograficzna; z pref. za- i rzecz. baszta; w przeszłości w tym miejscu znajdowała się baszta.

ZABITNIK – część wsi; w. Musiejówka; n. niejasna.

ZABRZEZINA – łąki; w. Romaszki; n. topograficzna; z pref. za- i rzecz. brzezina 'las, zagajnik brzozowy' [SJP I 336]; miejsce położone za brzozowym gajem.

ZACISZE – część wsi; w. Romaszki; n. topograficzna; od ap. zacisze 'ustronie, pustkowie, odludzie, spokojny kąt' [SDOR X 457]; miejsce to jest oddalone od wsi i znajduje się z dala od szosy i jest tam cicho i spokojnie.

ZADŁUGIE – las; w. Mokre; n. relacyjna; z pref. za- i mikrotoponimem Długie; obiekt znajduje się za miejscem zwanym Długie.

ZADNIA – pola; w. Kożanówka; n. topograficzna; od przym. zadni 'tylny' [SGP VI 273]; działka ziemi, która znajduje się za wsią, z tyłu.

ZAGÓRA – pola; w. Mokre; n. relacyjna; z pref. za- i mikrotoponimem Góra; miejsce jakie znajduje się na obiektem Góra.

ZAGROBLE – część wsi; w. Mokre; n. topograficzna; z pref. za- i formą rzecz. grobla 'wał ziemny usypany w celu spiętrzenia wody na rzece, rozdzielenia wód stojących lub zabezpieczenia przed wylaniem' [SJP I 1076]; miejsce to znajduje się nad rzeką.

ZAGUMIENIE – część wsi, pola; w. Romaszki; n. topograficzna; równa gw. ap. zagumienie 'pole, droga za gumnami' [SDOR X 524], [SGP VI 281]; obiekt położony równolegle do szosy, znajdujący się za stodołami.

ZAGUMIENNA DROGA – droga; w. Romaszki; n. topograficzna; zest. przym.  zagumienna i rzecz. droga; droga leżąca za stodołami.

ZAJĄCOWO – pola; w. Romaszki; n. topograficzna; przym. forma rzecz. zając z suf. -owo; w miejscu tym żyje dużo zajęcy.

ZAKORPOWICZKA – las; w. Mokre; n. topograficzna; z pref. za- i formą n. os. Karpowicz [SNWU IV 512] z suf. -ka; miejsce to znajduje się w okolicy obiektów Mały Karpowiczkąt i Duży Karpowiczkąt.

ZAŁOZA – las; w. Mokre; n. relacyjna; z pref. za- i mikrotoponimem Łoza; obiekt ten znajduje się za miejscem zwanym Łoza.

ZAMOŚCIE – pola, łąki; w. Mokre; n. topograficzna; z pref. za- i formą od rzecz. most z suf. -'e;  miejsce położone w okolicy mostu na rzece.

ZANIUSZCZYNA – las, łąki, pola; w. Kożanówka; n. dzierżawcza; od n. os. Zań lub Zaniuk [SNWU X 425-426] z suf. -szczyna; prawdopodobnie właścicielem tej działki była osoba o nazwisku Zań lub Zaniuk.

ZAOCHOŻE – część wsi; w. Romaszki; n. topograficzna; z pref. za- i formą gw. ochoże 'miejsce trudno dostępne'[25]; obiekt znajduje się za rzeką i prawdopodobnie w przeszłości, było trudno dostępne.

ZAOLZIE – część wsi; w. Musiejówka; n. relacyjna; n. od n. miejscowej Zaolzie; użyte prawdopodobnie w znaczeniu obiektu odległego od centrum wsi.

ZASKUPA – łąki, pola; w. Bordziłówka;  n. relacyjna; z pref. za- i mikrotoponimem Skupa; obiekt ten znajduje się za łąkami o nazwie Skupa.

ZUTYCZE – ścieżka; w. Rossosz; n. niejasna.

ŻABCE – pola, część wsi; w. Romaszki; n. topograficzna; od rzecz. żaba z suf. -e; miejsce podmokłe, w niedalekiej odległości od rzeki w której żyją żaby. 

ŻABIEC – pola, łąki; w. Romaszki; n. topograficzna; od rzecz. żaba z suf. -'ec; podmokły obiekt z dużą ilością rowów melioracyjnych, w których żyją żaby.

ŻAR – łąki;  w. Musiejówka; n. topograficzna; równa ap. żar; prawdopodobnie miejsce wypalone przez pożar.

ŻAREK – pola, łąki; w. Musiejówka; n. relacyjna; od mikrotoponimu Żar w zdr. formie z suf. -ek; miejsce położone obok miejsca o nazwie Żar.

ŻURAWEL – las; w. Kożanówka; n. topograficzna; równa ukr. ap. журавел 'żuraw'; w lesie tym żyły żurawie.

ŻUŻAWKA – łąki; w. Kożanówka; n. niejasna.

Wykaz skrótów:

            ap. - apelatyw

            gw. - gwarowy

            n. - nazwa

            n. os. - nazwa osobowa

            pl. - pluralny

            pref. - prefiks

            przym. - przymiotnik

            rel. - relacyjna

            ros. - rosyjski

            suf. - sufiks

            ukr. - ukraiński

            w. - wieś

            zdr. - zdrobniały

            zest. - zestawienie

Słowniki:

SAP –  F. Czyżewski, Antroponimia pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego w świetle inskrypcji nagrobnych, Część 1 słownik nazwisk, Lublin, Wydawnictwo Polihymnia, 2013.

SDOR – Słownik języka polskiego, tom 1-11, pod red. W. Doroszewskiego, Warszawa, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, 1958.

SEB – A. Brükner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa, Wiedza Powszechna, 1985.

SGP – J. Karłowicz, Słownik gwar polskich, tom 1-6, przedruk, Warszawa, Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, 1974.

SJPL — M. S. B. Linde, Słownik języka polskiego, tom 1-6, Warszawa, Wydawnictwo Gutenberg-Print, 1995.

SNWU – Słownik Nazwisk współcześnie używanych

SUM – Словник української мови у 11 томах, pod red. І. К. Білодіда, Kijów, Wydawnictwo Наукова Думка, 1970.

SZPG – Г. Аркушин, Словник західнополіських говірок, tom 1-2, Łuck, Wydawnictwo Вежа, 2000.

TICH – B. Tichoniuk, Imiona i ich formy na pograniczu polsko-białoruskim od XVI wieku do roku 1839, Zielona Góra, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego, 2000.

WTSUM – Великий Тлумачний Словник Сучасної Української Мови, pod red. В. Т. Бусела, Kijów, Wydawnictwo Перун, 2001.

Bibliografia

BARSZCZEWSKA N., GŁUSZKOWSKA J., JASIŃSKA T., Polsko-wschodniosłowiańskie związki językowe w mikrotoponimii północno-wschodniej Polski, w: Badania dialektów i onomastyki nas pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim, pod red. M. Kondratiuka, Białystok 1995.

BOREK H, Nazwy relacyjne w toponimii, w: V Ogólnopolska konferencja onomastyczna. Księga referatów, pod red. K. Zierhoffera, Seria Filologia Polska – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu nr 34, Poznań, Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 43-51.

CZYŻEWSKI F., Antroponimia pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego w świetle inskrypcji nagrobnych, Część 1 słownik nazwisk, Lublin, Wydawnictwo Polihymnia, 2013, s. X.

GÓRNOWICZ H., Toponimia Powiśla Gdańskiego, Seria Pomorskie Monografie Toponomastyczne  nr 4, Gdańsk, Zakład Narodowy Ossolińskich, 1980.

KOSYL CZ., Nazwa miejscowa Ochodza || Ochoża, w: Slavia Orientalis rocznik XXV, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976, s. 249-256.

LUBAŚ M., Próba socjolingwistycznej definicji nazwy terenowej, w: Geografia nazewnicza, pod red. K. Rymuta, Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1983, 19-26.

ŁESIÓW M., Klasyfikacja słowotwórcza mikrotoponimów z pogranicza polsko-ukraińskiego, w: Mikrotoponimia na pograniczach językowo-kulturowych, pod red.  M. Łesiowa i M. Ojelnika, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2005, s. 99-105.

ŁESIÓW M., Nazwy terenowe Lubelszczyzny, Lublin, Wydawnictwo Lubelskie, 1972, s.

MAKARSKI W., Z metodologii badań nazw niejasnych i niejednoznacznych, w: Pogranicza słowiańskie w opisach językoznawczych pod red. F. Czyżewskiego, M. Olejnika, A. Pihan-Kijasowej, Lublin-Włodawa, Wydawnictwo Polihymnia 2015, s. 215-226

MRÓZEK R., Nazwy terenowe, w: Encyklopedia. Polskie nazwy własne, pod red. E. Rzetelskiej-Feleszko, Warszawa Kraków, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 1998 s. 231-259.

MYSZKA  A., Toponimia powiatu strzyżowskiego, Rzeszów, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego 2006.

OLEJNIK M, Mikrotoponimy motywowane wyrażeniami przyimkowymi w gminie Wola Uhruska, w: Mikrotoponimia na pograniczach językowo-kulturowych, pod red. M. Łesiowa i M. Ojelnika,  Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2005, s.137-143.

OLEJNIK M., Mikrotoponimia powiatu włodawskiego, Rozprawy Slawistyczne nr 25, Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2014.

ROSPOND S., Klasyfikacja strukturalno-gramatyczna słowiańskich nazw geograficznych, Wrocław, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1957.

TASZYCKI W., Słowiańskie nazwy miejscowe, w: Rozprawy i studia polonistyczne, tom1 Onomastyka, Wrocław 1958, s. 228-268.

Place names in the Polish-East Slavonic borderland as exemplified by the material from the district of Rossosz.

The object of the research in this article comprises place names from Rossosz district (Biała Podlaska region). The main objective of the paper is to present the most productive semantic types and structural models in place names of the examined area and to highlight East Slavonic linguistic features. The micro-toponym material is arranged according to the semantic-etymological and structural classification. The analysis reveals that the most characteristic semantic types of names are topographic names which constitute a half of the studied material. The structural analysis demonstrates that the most numerous group comprises secondary names, that is names created with toponym affixes. The linguistic East Slavonic features are preserved mainly in the lexical layer.

---

[1]     R. Mrózek, Nazwy terenowe, w: Encyklopedia. Polskie nazwy własne, red. E. Rzetelska-Feleszko, Warszawa-Kraków, s. 231-259.

[2]     Określenie mikrotoponim będzie używane zamiennie z nazwa terenowa.

[3]     W. Lubaś, Próba socjolingwistycznej definicji nazwy terenowej, w: Geografia nazewnicza red. K. Rymu, Wrocław 1982, s. 19-26.

[4]     M. Olejnik, Mikrotoponimy motywowane wyrażeniami przyimkowymi w gminie Wola Uhruska, [w:] Mikrotoponimia na pograniczach językowo-kulturowych , Lublin 2005, s. 137-143.

[5]     M. Łesiów, Klasyfikacja słowotwórcza mikrotoponimów z pogranicza polsko-ukraińskiego,  [w:] Mikrotoponimia na pograniczach językowo-kulturowych , Lublin 2005, s. 99-105

[6]     F. Czyżewski, Antroponimia pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego w świetle inskrypcji nagrobnych, Część 1 słownik nazwisk, Lublin 2013, s. X.

[7]     Nie odnalazłam mieszkańców, którzy posługiwaliby się gwarą ukraińską, zwaną przez miejscowych chachłacką. Spotykane są przypadki kiedy informatorzy nie przyznają się do znajomości gwary.

[8]     Są to miejscowości: Rossosz, Romaszki, Kożanówka, Mokre, Bordziłówka, Musiejówka.

[9]     Badania były prowadzone przez Michała Łesiowa i Stefana Warchoła pod kierownictwem Leona Kaczmarka

[10]   Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. B. Chlebowski, F. Sulimierski, W. Walewski tom. IX, str. 732, Warszawa 1880

[11]   Hipotetycznie zakładając, że osoby obrządku greko-katolickiego były z pochodzenia Rusinami

[12]   W. Taszycki, Słowiańskie nazwy miejscowe, w: W. Taszycki, Rozprawy i studia polonistyczne, tom1 Onomastyka, Wrocław 1958.

[13]   H. Borek, Nazwy relacyjne w toponimii, w: V Ogólnopolska konferencja onomastyczna. Księga referatów, red. K. Zierhoffer, Poznań 1988.

[14]   S. Rospond, Klasyfikacja strukturalno-gramatyczna słowiańskich nazw geograficznych, Wrocław 1957.

[15]   Szerzej na ten temat w monografii A. Myszki, Toponimia powiatu strzyżowskiego.

[16]   W. Makarski, Z metodologii badań nazw niejasnych i niejednoznacznych, w: Pogranicza słowiańskie w opisach językoznawczych red. F. Czyżewski, M. Olejnik, A. Pihan-Kijasowa, Lublin-Włodawa 2015, s. 215-226.

[17]   H. Górnowicz, Toponimia Powiśla Gdańskiego, Seria Pomorskie Monografie Toponomastyczne, nr 4, Gdańsk 1980.

[18]   M. Olejnik, Mikrotoponimia powiatu włodawskiego, Lublin 2014, s. 13-14.

[19]   Ibidem

[20]   N. Barszczewska, J. Głuszkowska, T. Jasińska, Polsko-wschodniosłowiańskie związki językowe w mikrotoponimii północno-wschodniej Polski [w:] Badania dialektów i onomastyki nas pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim, Białystok 1995.

[21]   A. Myszka, Toponimia powiatu strzyżowskiego, Rzeszów 2006.

[22]   M. Łesiów, Nazwy terenowe Lubelszczyzny, Lublin 1972.s. 136-137.

[23]   Nazwisko to pojawiło się również w materiałach inskrypcji nagrobnych z cmentarza prawosławnego w Białej Podlaskiej.

[24]   Cz. Kosyl, Nazwa miejscowa Ochodza || Ochoża, w: Slavia Orientalis XXV, s. 249-256, 1976.

[25]   M. Łesiów, Nazwy terenowe Lubelszczyzny, Lublin, 1972, s. 12.